Παρασκευή 15 Ιανουαρίου 2016

Αναβίωση γιορτής πορτοκαλιού

Γιορτή Πορτοκαλιού


Πενταδάκτυλος

ΠΕΝΤΑΔΑΚΤΥΛΟΣ

Ο Πενταδάκτυλος είναι επιμήκης ασβεστολιθική οροσειρά που εκτείνεται κατά μήκος της βόρειας ακτής της Κύπρου. Οφείλει το όνομά του στην ομώνυμη κορυφή, η οποία έχει το σχήμα παλάμης με πέντε δάκτυλα. Σύμφωνα με την παράδοση, η οποία ανάγεται στα βυζαντινά χρόνια, ο Διγενής Ακρίτας στην προσπάθειά του να υπερπηδήσει την οροσειρά άφησε το αποτύπωμα της παλάμης του στο βουνό. Πολλοί άλλοι μύθοι και θρύλοι είναι συνδεδεμένοι με τα κάστρα που δεσπόζουν στις κορυφές του βουνού, τα οποία κτίστηκαν από τους Βυζαντινούς για να ελέγχουν το θαλάσσιο χώρο βόρεια του νησιού και να εντοπίζουν έγκαιρα πλοία των Σαρακηνών πειρατών.
Ο Πενταδάκτυλος αποτελείται από αλυσίδα βουνοκορφών, το ύψος των οποίων φτάνει τα 1024 μ. (Κυπαρισσόβουνος). Το μήκος της οροσειράς ξεπερνά τα εκατό χιλιόμετρα, ενώ το πλάτος της σπάνια υπερβαίνει τα πέντε. Στο δυτικό μέρος υψώνεται απότομα κοντά στο βορειοδυτικό ακρωτήριο Κορμακίτη, ενώ ανατολικά το ύψος των κορυφών μειώνεται για να καταλήξει βαθμιαία στη χερσόνησο της Καρπασίας η οποία αποτελεί προέκταση του βουνού. Στα βόρεια η οροσειρά χωρίζεται από τη θάλασσα με μια στενή παράκτια πεδιάδα, ενώ στα νότια απλώνεται η πεδιάδα της Μεσαορίας.

Ο Πενταδάκτυλος αποτελείται από αλυσίδα βουνοκορφών, το ύψος των οποίων φτάνει τα 1024 μ. (Κυπαρισσόβουνος). Το μήκος της οροσειράς ξεπερνά τα εκατό χιλιόμετρα, ενώ το πλάτος της σπάνια υπερβαίνει τα πέντε. Στο δυτικό μέρος υψώνεται απότομα κοντά στο βορειοδυτικό ακρωτήριο Κορμακίτη, ενώ ανατολικά το ύψος των κορυφών μειώνεται για να καταλήξει βαθμιαία στη χερσόνησο της Καρπασίας η οποία αποτελεί προέκταση του βουνού. Στα βόρεια η οροσειρά χωρίζεται από τη θάλασσα με μια στενή παράκτια πεδιάδα, ενώ στα νότια απλώνεται η πεδιάδα της Μεσαορίας.
Δημήτρης Βάσου Στ΄2

Λευκόνικο

Λευκόνοικο

 Το χωριό Λευκόνοικο βρίσκεται στο κατεχόμενο τμήμα της Αμμοχώστου, στην κεντρική πεδιάδα της Μεσαορίας και συνορεύει στα βόρεια με το χωριό Πλατάνι στα δυτικά με το χωριό Ψυλλάτος,, στ' ανατολικά με τη Γύψου και στα νότια με τα Πυργά. Το χωριό ήταν ο τρίτος μεγαλύτερος σε πληθυσμό οικισμός της επαρχίας Αμμοχώστου μετά τα Κάτω Βαρώσια και το Ριζοκάρπασόν, γι' αυτό και αναφέρεται και ως κωμόπολη. Το 1973 το Λευκόνοικο είχε 2.116 κατοίκους οι οποίοι ήταν όλοι τους Έλληνες.

Η ονομασία του χωριού είναι σύνθετη, από το λευκός και οίκος, και καθαρά ελληνική. Οι λέξεις λευκός και οίκος τ ην περίοδο της Φραγκοκρατίας αντικαταστάθηκαν από τις αντίστοιχες φράγκικες άσπρος και σπίτ ι - συνεπώς η αρχαιοπρεπής ονομασία του δειλοί την ύπαρξη του πριν την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Σύμφωνα με μία άποψη το χωριό οφείλει την ονομασία του στην παλαιά συνήθεια των κατοίκων του ν΄ασπρίζουν τα σπίτια τους με ασβέστη, ενώ σύμφωνα με άλλη εκδοχή στο χωριό υπήρχε κάποιος λευκός οίκος, ένα άσπρο σπίτι το οποίο δεν γνωρίζουμε πότε κτίστηκε.

      Στα χρόνια της Φραγκοκρατίας ήταν μια από τις εστίες επανάστασης κατά των κατακτητών λόγω  της μιζέριας, της εξαθλίωσης, της ταπείνωσης και της οικονομικής αφαίμαξης του πληθυσμού από      τους Φράγκους. Συγκεκριμένα γύρω στα 1400 μ.Χ. οι πειρατές και οι κουρσάρου λεηλατούσαν   συνεχώς με τα καράβια τους τα παράλια της Συρίας, της Παλαιστίνης και της Αιγύπτου,   χρησιμοποιώντας τα λιμάνια της Κύπρου για ανεφοδιασμό ενώ τα λάφυρα τ' αγόραζαν οι Φράγκοι  φεουδάρχες, οι οποίοι με την σει ρά τους τα πουλούσαν είτε στους ντόπιους είτε σε ξένους.

   Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εξαγριωθεί ο Σουλτάνος της Αιγύπτου, ο οποίος απείλησε πόλεις και χωριά. Την επόμενη χρονιά (1426) πραγματοποίησε δεύτερη επίθεση κατά την οποία αιχμαλωτίσθηκε ο βασιλιάς Ιανός, θανατώθηκαν πολλοί φεουδάρχες, λεηλατήθηκαν πάλι οι πόλεις και τα χωριά. Οι Κύπριοι δεν άντεξαν, με αρχηγό ένα εξαίρετο παλικάρι από τη Μια Μηλιά, τον Ρε Αλέξη κήρυξαν την επανάσταση κατά των φεουδαρχών με κέντρο το Λευκόνοικο.

 

Οι Φράγκοι στέλνουν δικούς τους κληρικούς και δικούς μας, για να υπογράψουν συνθήκη με τους χωρικούς, αλλά τους ξεγελούν και με δόλο αποκεφαλίζουν τους αρχηγούς τους στην Λευκωσία, ενώ μέσα σε μια μέρα οι Φράγκοι έκοψαν πάνω από 9.000 μύτες συγγενών των επαναστατών για να τους εκδικηθούν, και άλλα τόσα κεφάλια. Ο Ρε Αλέξης συνεχίζει την σθεναρή αντίσταση με τα παλικάρια του, αλλά ηττάται στο χωριό Πέτρα του Διγενή. Ο ίδιος είναι από τους λίγους που σώζονται και καταφεύγει στα βουνά από όπου παρενοχλεί τους Φράγκους. Δυστυχώς όμως, κάποτε τραυματίζεται, συλλαμβάνεται αιχμάλωτος και απαγχονίζεται στις 12 Μαΐου του 1427.
Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας το Λευκόνοικο ήταν ένας από τους είκοσι τέσσερις μουκαττάδες, δηλαδή περιοχές που επιβαρύνονταν με ιδικούς φόρους για τη συντήρηση των αγμάτων των γενιτσάρων που στάθμευαν στην Κύπρο
.

      Το Λευκόνοικο αποτελείτο από δύο ενορίες, την Πάνω και την Κάτω Γειτονία όπου είχαν ως κύριες εκκλησίες εκείνη του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και εκείνη της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Η εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ είχε επιβλητική εμφάνιση, μ' ένα εξαίρετο ξυλόγλυπτο τέμπλο και με παλιές βυζαντινές εικόνες. Η μεγαλόπρεπη τοιχογραφία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ δέσποζε στο εσωτερικό της. Στην εκκλησία του Αρχαγγέλου γίνονταν όλες οι συναθροίσεις επ΄ευκαιρία διάφορων  θρησκευτικών και εθνικών εορτών. Στην Κάτω Γειτονιά η εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος ήταν μικρή αλλά γοητευτικά στολισμένη. Κοντά σε αυτήν την εκκλησία βρισκόταν το εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού με τα ξακουστά παλιά βημόθυρά του. Στο λόφο του Γυμνασίου δέσποζε μεγαλόπρεπα το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Το δε ξωκλήσι του Αγίου Θεοδώρου ήταν κτισμένο ανάμεσα σε τουρκικές περιουσίες. Σε μια γραφική τοποθεσία, σε λόφο βόρεια του χωριού, βρισκόταν το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, κοντά στο τούρκικο χωριό Μελούντα. Το ξωκλήσι του Αγίου Φωκά βρισκόταν, κι αυτό βόρεια του χωριού, κοντά στο τούρκικο χωριό Πλατάνι. Πολλές αρχαιότητες βρέθηκαν στην περιοχή αυτή. Τέλος, στα νότια του χωριού, ανάμεσα στο γυμνό κάμπο, βρισκόταν το μοναχικό ξωκλήσι της Αγίας Ζώνης (Αγία Κινούσα), κτισμένο σε τοποθεσία αρχαίου συνοικισμό.



Σταύρια Σωτηρίου  

Κερύνεια